Μεθοδολογία
Η εμπειρία InnCREA
Η σύγχρονη κοινωνία χαρακτηρίζεται από ταχείες και σύνθετες διαδικασίες αλλαγής που περιλαμβάνουν όλες τις σφαίρες της ζωής. Η δημιουργικότητα έχει αναγνωριστεί τόσο ως βασικός 28 παράγοντας για την επαρκή αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκαλούνται από αυτές τις αλλαγές όσο και ως σημαντική κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία γνώσης και την κοινωνική και οικονομική πρόοδο μέσω της ανάπτυξης μιας κοινωνίας της γνώσης.
Η δημιουργικότητα έχει λάβει μεγάλη προσοχή από μελετητές, επαγγελματίες και ιθύνοντες της πολιτικής τα τελευταία χρόνια. Όλο και περισσότερες δημοσιεύσεις και συνέδρια έχουν διερευνήσει το θέμα από διάφορες οπτικές γωνίες, και ορισμένες κυβερνήσεις έχουν ρητά ξεχωρίσει αυτό το θέμα ως προτεραιότητα πολιτικής. Παρά το σημαντικό συνολικό ενδιαφέρον για τη δημιουργικότητα, μέχρι στιγμής έχει δοθεί σχετικά μικρή προσοχή στην Ευρώπη στον τρόπο με τον οποίο η δημιουργικότητα και η καινοτομία μπορούν να ενισχυθούν εντός και από το ακαδημαϊκό περιβάλλον.
Αυτό είναι ιδιαίτερα αναπάντεχο, δεδομένου του καίριου ρόλου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την ανάπτυξη μιας κοινωνίας της γνώσης και για την επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2000). Η πρόοδος προς μια κοινωνία και οικονομία της γνώσης θα απαιτήσει η ευρωπαϊκή τριτοβάθμια εκπαίδευση και οι εταίροι της στην κοινωνία και την κυβέρνηση να δώσουν στη δημιουργικότητα την πλήρη προσοχή τους. Τα σύνθετα ερωτήματα του μέλλοντος δεν θα λυθούν «από το βιβλίο», αλλά από δημιουργικά, προοδευτικά άτομα και ομάδες που δεν φοβούνται να αμφισβητήσουν τις καθιερωμένες ιδέες και είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα που αυτό συνεπάγεται. Ως κέντρα δημιουργίας γνώσης, τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια πρέπει να παρέχουν ένα περιβάλλον που να ευνοεί τη δημιουργικότητα του ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο με τη σειρά του πρέπει να λαμβάνει την κατάλληλη υποστήριξη από τις κυβερνήσεις και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.
3.1 Συστάσεις προς τους εκπαιδευτικούς
Αν η Ευρώπη δεν επιτύχει σε αυτό το εγχείρημα, διακυβεύεται ο ίδιος ο στόχος μιας ευρωπαϊκής κοινωνίας της γνώσης. Οι αμιγώς μηχανιστικές προσεγγίσεις που προσανατολίζονται προς την επίτευξη προκαθορισμένων στόχων δεν θα επέτρεπαν ασφαλώς στα ευρωπαϊκά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να συμβάλουν στην επίτευξη αυτού του φιλόδοξου στόχου.
Ως αποτέλεσμα των εμπεριστατωμένων συνεντεύξεων, διατυπώθηκαν οι ακόλουθες συστάσεις:
- Οι τεχνικές πρέπει να ενσωματώνονται στα πανεπιστημιακά μαθήματα, έτσι ώστε οι φοιτητές να μπορούν να αναπτύσσουν τις δημιουργικές τους τεχνικές και τις τεχνικές επίλυσης προβλημάτων. Επίσης, για την προετοιμασία τους για τον εργασιακό βίο όπου χρησιμοποιούνται αυτές οι τεχνικές.
- Ο καθηγητής θα πρέπει να υποστηρίζεται από ειδικούς στις τεχνικές, όπως σχεδιαστές και δημιουργικούς.
- Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα θετικό περιβάλλον στο οποίο οι μαθητές θα συνεργάζονται μεταξύ τους. Δεν πρέπει να επηρεάζουν τους άλλους ή να κοροϊδεύουν εκείνους που προτείνουν παράλογες και παράξενες ιδέες, επειδή μερικές φορές αυτές είναι επιτυχημένες.
- Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να κατανοήσουν τους μαθητές τους, τις ανάγκες τους και τη δομή και το περιεχόμενο της τάξης. 29
- Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να προγραμματίσουν λεπτομερώς πώς θέλουν να εφαρμόσουν τις τεχνικές, καθώς και οποιεσδήποτε πιθανές καταστάσεις που μπορεί να συμβούν.
- Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την επίλυση συγκεκριμένων αναγκών και προβλημάτων είναι προσαρμοσμένες στη συγκεκριμένη κατάσταση, και στην ομάδα που λύνει το πρόβλημα με μια συγκεκριμένη τεχνική.
- Ανεξάρτητα από την τεχνική που χρησιμοποιείται, οι συμμετέχοντες στην ομάδα πρέπει να κατανοούν καλά το πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί.
- Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί μια ατμόσφαιρα που επιτρέπει μια δημιουργική προσέγγιση του προβλήματος και κίνητρο για να ρίξουμε μια νέα ματιά στις δυνατότητες επίλυσης του.
- Η δημιουργικότητα και οι πρωτοποριακές δεξιότητες των εργαζομένων θα πρέπει να αναπτύσσονται συστηματικά και συνεχώς.
3.2 Συστάσεις προς τους σπουδαστές
Η σημερινή αγορά εργασίας είναι πολύ ανταγωνιστική και είναι ολοένα και πιο σημαντικό οι σπουδαστές να έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες και μεθόδους για να διευκολύνουν την είσοδό τους και να επιστρέψουν στις δεξιότητες του επαγγελματικού βίου. Οι προσδοκίες των εργοδοτών και οι ανάγκες των πανεπιστημίων θα πρέπει να είναι ισορροπημένες, ώστε οι απόφοιτοι αυτών των πανεπιστημίων να μην διαθέτουν μόνο γνώσεις και επαγγελματικές δεξιότητες, αλλά να αποκτούν και ήπιες δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να είναι δημιουργικοί στη μελλοντική επαγγελματική τους ζωή.
Αυτό είναι ένα κρίσιμο στοιχείο της προετοιμασίας ενός σύγχρονου εργαζομένου, διότι τους καθιστά πιο ευέλικτους και προσαρμόσιμους στις μεταβαλλόμενες προσδοκίες των εργοδοτών. Η ανάπτυξη της ατομικής δημιουργικότητας από τους μαθητές είναι απαραίτητη, επειδή αυξάνει τα κίνητρα και την αυτο-ανάπτυξη.
Η δημιουργικότητα ενός εργαζομένου εκτιμάται όλο και περισσότερο και είναι απαραίτητη επειδή είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα μιας επιχείρησης και καθορίζουν την ανάπτυξή της. Ο δημιουργικός υπάλληλος είναι επίσης πιο ανοικτός στην αλλαγή και τη διαφορετικότητα. Η αυξημένη εστίαση στη δημιουργικότητα αποτελεί επίσης απάντηση στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της εκπαίδευσης, της αγοράς εργασίας και της αύξησης της απασχόλησης των νέων.
Συστάσεις από συνεντεύξεις στο InnCREA που μπορούν να καθοδηγήσουν τους μαθητές περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την επίλυση συγκεκριμένων αναγκών και προβλημάτων πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στη συγκεκριμένη κατάσταση, και η ομάδα που λύνει το πρόβλημα με μια συγκεκριμένη τεχνική.
- Ανεξάρτητα από την τεχνική που χρησιμοποιείται, οι συμμετέχοντες στην ομάδα πρέπει να κατανοούν καλά το πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί. 30
- Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί μια ατμόσφαιρα που να επιτρέπει μια δημιουργική προσέγγιση του προβλήματος και να παρακινεί τους συμμετέχοντες να ρίξουν μια νέα ματιά στις δυνατότητες επίλυσης του.
- Η ενσωμάτωση στοιχείων του παιχνιδιού στη διαδικασία δημιουργίας ομάδων μπορεί να αποβεί προς όφελος της ένταξης της δημιουργικότητας και της καινοτομίας.
- Η πρόκληση αντίστροφης σκέψης μπορεί να αποτελέσει ένα μεγάλο πλεονέκτημα στη διαδικασία επίλυσης προβλημάτων.
- Η χρήση οπτικών βοηθημάτων για την υποστήριξη της καθημερινής εργασίας μπορεί να βοηθήσει όλα τα μέλη της ομάδας να αναγνωρίζουν εύκολα έννοιες και ιδέες.
- Η ενσωμάτωση των απόψεων των διαφόρων μελών της ομάδας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων είναι θεμελιώδης για την ανάπτυξη των οργανώσεων.
- Η συνεκτίμηση των απόψεων των μελών της ομάδας είναι σημαντική για τη δημιουργία μιας αίσθησης συμμετοχής στον οργανισμό και ευθύνης για τη μελλοντική του ανάπτυξη.
- Η χρήση τεχνικών δημιουργικότητας είναι ζωτικής σημασίας για το ρόλο τους στο σχεδιασμό νέων προϊόντων
- Η εισαγωγή τεχνικών δημιουργικότητας στην καθημερινή εργασία είναι σημαντική για κάθε εταιρεία γιατί, εκτός από όλα τα άλλα οφέλη, δημιουργεί μια αίσθηση του ανήκειν και μια καλή διάθεση που οδηγεί σε καλύτερες επιδόσεις.
- Οι τεχνικές δημιουργικότητας πρέπει να είναι μέρος τη καθημερινής εργασίας σε κάθε εταιρεία.